diumenge, 21 de febrer del 2016

Dia Internacional de la Llengua Materna

El 21 de febrer es commemora el Dia Internacional de la Llengua Materna. A tot el món hi ha 6.000 llengües, tot i que aquest segle XXI en podrien desaparèixer el 80%. Sens dubte una dada alarmant que hauria de despertar consciències. 
***
A Catalunya es parlen aquests idiomes: abo'o (Camerun), abron/brong (Ghana, Costa d'Ivori), adagbe (Togo, Ghana), afrikaans (Sud-àfrica, Zàmbia, Botswana, Namíbia, Malawi), aimarà (Perú, Bolívia, Xile, Argentina), aixanti/asante/ashanti (Ghana), akan (Ghana), albanès (Albània, Bulgària, Iugoslàvia, Macedònia, Romania), alemany (Alemanya, Àustria, Bèlgica, Dinamarca, França, Hongria, Itàlia, Kazakhstan, Liechtenstein, Suïssa, etc.), amazig/berber/tamazight (Marroc, Algèria), amhàric/etíop modern (Etiòpia, Egipte, Israel), anglès (Regne Unit, Estats Units, Austràlia, Canadà, Gibraltar, Irlanda, Nova Zelanda, etc.), annobonès/fa d'ambu (Illa d'Annobon, a Guinea Equatorial), àrab (Algèria, Iraq, Líban, Marroc, Palestina, Sudan, Síria, etc.), aragonès (Aragó), arameu (Síria, nord d'Iran, Iraq), arawak/lokono (Surinam, Guaiana Francesa, Guyana, Veneçuela), armeni (Armènia, Iran, Turquia), asturià (Astúries, oest de Cantàbria i Lleó, nord de Castella-Lleó), atie (Costa d'Ivori), ayta (Filipines), àzeri (Azerbaidjan, nord d'Iran, Iraq, Afganistan, Caucas), bafang/fe'fe (Camerun), bafia (Camerun), bafut/babute (Camerun), baham (Camerun), bahasa indonèsia (República d'Indonèsia), bainouk (Guinea Bissau, Senegal, Gàmbia), baikir/bashkor (Rússia), bakoko/basoo (Camerun), bakossi/akoose/kosi (Camerun), bakweri/mokpwe (Camerun), balamba (Camerun), balante (Guinea Bissau, Senegal), balong/ngoe (Camerun), balutxi (Afganistan, Iran, Pakistan, Tajikistan, Turkmenistan), bambara (Mali, Costa d'Ivori, Burkina Faso), bambibi (Camerun), bamileké (Camerun), bamun (Camerun), bandjoun/ghomálá/mandju (Camerun), banen/tunen (Camerun), bangangle (Camerun), bangwa/yemba/dschang (Camerun), banlon, bari/kukú (Sudan, Uganda), basaa (Camerun), basc/euskera (Àlaba, Biscaia, Guipúscoa, Navarra; dins del departament francès dels Pirineus Atlàntics, Lapurdi-Labour-, Nafarroa Beherea-Basse Navarre i Zuberoa-Soule), bassa (Libèria, Sierra Leone), bassari/oniyan (Senegal, Guinea), bassó (Camerun), batanga/banoho/noku (Camerun, Guinea Equatorial), bengalí (Bangla Desh, Índia, Nepal), beti (Camerun), bicolano (Filipines), bielorús (Bielorússia, Rússia, Ucraïna, Polònia), bissa (Burkina-Faso, Ghana, Togo), bissio (Guinea Equatorial), bodima (Camerun), bretó (La Bretanya francesa), brijwasi (Índia), bubi (Guinea Equatorial), búlgar (Bulgària, Moldàvia, Romania, Turquia), bulu (Camerun), buriat (Rússia, Mongòlia, Xina), cabil (Algèria), caixmiri (Índia i Pakistan), calmuc (Mongòlia, Rússia i Xina), capverdià/kabuverdianu/kriolu (Cap Verd), castellà/espanyol (Espanya, Argentina, Bolívia, Colòmbia, Equador, Guatemala, Mèxic, Perú, Puerto Rico, etc.), català (Andorra; Catalunya, Aragó, Illes Balears, País Valencià; a França, a la Catalunya Nord; a Itàlia, a la ciutat de l'Alguer de l'illa de Sardenya), cebuano (Filipines), chiew chan (regió de Xian, a Xina), chinanteco (Mèxic), concani (Índia), coreà (Corea del Sud, Corea del Nord, Japó, Xina), crioll de Guinea Bissau (Guinea Bissau), crioll de Nicaragua (elize, Colòmbia, Nicaragua), crioll haitià (Haití, República Dominicana), croat (República de Croàcia, Àustria, Bòsnia-Hercegovina, Hongria, Itàlia, Eslovàquia), crow (Estats Units d'Amèrica), dagbani (Ghana), danès (Dinamarca, Groenlàndia, Suècia), digo/kidigo (Kenya, Tanzània), diola (Gàmbia, Senegal), duala (Camerun), edo (Nigèria), ejagham/ekoi (Camerun, Nigèria), erzya (Rússia), eslovac (Eslovàquia, Hongria, Romania, Sèrbia-Montenegro), eslovè (Eslovènia, Àustria, Hongria, Itàlia), esperanto, estonià (Estònia, Finlàndia, Lituània, Rússia), etin/iton (Camerun), ewe (Ghana, Togo), ewodi (Camerun), ewondo (Camerun), fang (Gabon, Camerun, Congo, Guinea Equatorial, São Tomé e Príncipe), fanti (Ghana), finès (Finlàndia, Suècia, Rússia), fon (Benin, Togo), francès (França, Algèria, Bèlgica, Quebec -Canadà-, Costa d'Ivori, Guadalupe, Guaiana Francesa, Mònaco, etc.), frisó (Alemanya, Països Baixos), friülès/friülà (nord-est d'Itàlia), ful/fula/fulfulde/pulaar (Camerun, Nigèria, Senegal, Sudan, Txad, etc.), ga/amina (Ghana, Togo), gaèlic irlandès (Irlanda), gagauz (Turquia, Macedònia), gal·lès (País de Gal·les, al Regne Unit), gallec (Galícia, nord de Portugal), gbe/xwuela (Benin), georgià (Geòrgia, Armènia, Azerbaidjan, Iran, Kazakhstan, Kirguizistan, Rússia, Turquia, etc.), godwari (Índia), grec (Grècia, Albània, Egipte, Romania, Turquia, Xipre), guambiano (Colòmbia), guaraní (Paraguai, Argentina, Bolívia), gujarati (Índia, Bangla Desh, Pakistan), gun (Benin, Nigèria), hakka (Xina, Indonèsia, Malàisia, Singapur, Tailàndia, Taiwan), harari (Etiòpia), hassaniya (Mauritània, Mali, Marroc, Níger), haussa (Nigèria, Níger, Camerun, Sudan, Togo, etc.), hawaià (Illes Hawai, als Estats Units), hebreu (Israel), hiligaynon (Filipines), hindi (Índia, Bangla Desh, Nepal, etc.), hindko (Pakistan), hokkien (Fujian, a la Xina, Singapur, Taiwan), hongarès (Hongria, Romania, Eslovàquia, Eslovènia, Ucraïna), ibanag (Filipines), igbo (Nigèria), ilocano (nord de Filipines), ilongot (Filipines), inibaloi/ibaloi (Filipines), inuit (nord-est Canadà), ioruba (Nigèria, Benín, Togo), isfahani (Iran), islandès (Islàndia), italià (Itàlia, Croàcia, França, San Marino, Suïssa, Estat del Vaticà, etc.), jahanka (Guinea, Mali), japonès (Japó, Filipines, Mongòlia, Taiwan), javanès/jawa (ava; Bali, a Indonèsia, Malàisia), jula/diula/mooré (Burkina Faso, Benín, Costa d'Ivori, Ghana,Mali, Togo), kalaallisut (Groenlàndia), kannada (Índia), kanuri (Nigèria, Camerun, Níger, Sudan, Txad), kaqchiquel/kakchiquel/cachiquel (Guatemala), kazakh (Kazakhstan, Iran, Mongòlia, Xina), kenyangi (Camerun), k'iché (Guatemala), kimbu (Tanzània), kimbundo/mbundo (Angola), kirguís (Kirguizistan, Afganistan, Kazakhstan, Tadjikistan, Turquia, Uzbekistan, Xina), koniyaka (Libèria), kri (Sierra Leone), kuna (Panamà), kurd (Iran, Iraq, Armènia, Azerbaidjan, Turquia, Síria), letó (Letònia), lingala (República Democràtica del Congo, Congo), lituà (Lituània, Bielorússia, Estònia, Letònia, Polònia, Rússia), llengua de signes algeriana (Algèria), llengua de signes argentina (Argentina), llengua de signes boliviana (Bolívia), llengua de signes catalana (Catalunya), llengua de signes equatoriana (Equador), llengua de signes espanyola (Espanya), llengua de signes finlandesa (Finlàndia), llengua de signes holandesa (Països Baixos), llengua de signes polonesa (Polònia), llengua de signes russa (Rússia), llengua de signes senegalesa (Senegal), llengua de signes colombiana (Colòmbia), loko (Sierra Leone), lolendo/lendu (República Democràtica del Congo), lomongo/mongo/nkundu/lokundu (República Democràtica del Congo), luba (República Democràtica del Congo), luganda/ganda (Uganda), luxemburguès (Luxemburg, Alemanya, Bèlgica, França), macedoni (Macedònia, Grècia, Bulgària i Albània), makaa (Camerun), malai (Malàisia peninsular, Sabha, Sarawak, Brunei, Indonèsia, Singapur, Tailàndia), malaialam (Índia), malgaix (Madagascar, Comores, Reunió), mali (Papua Nova Guinea), malinké/maninka (Mali, Gàmbia, Senegal, Guinea Bissau, Guinea), mampruli (Ghana), mandinka (Senegal, Gàmbia, Guinea-Bissau), mandjac/manjaco (Guinea Bissau, Gàmbia, Senegal), mangisa/mengisa (Camerun), maori (Nova Zelanda), mapudungu/maputxe (Xile, Argentina), marathi (Índia), maurici (Maurici, Madagascar), mbam (Camerun), mbo/sambo (Camerun), mbu' (Camerun), medumba (Camerun), miskitu (Nicaragua), moore/mossi (Burkina Fasso), mongol (Mongòlia, Kirguizistan, Rússia, Taiwan, Xina), mungaka (Camerun), mwani/ibo (Moçambic), nàhuatl (Mèxic), ndowe (Guinea Equatorial, Camerun), neerlandès/holandès (Bèlgica, Països Baixos, Aruba, Antilles Holandeses, Surinam), nepalès (Nepal, Índia, Bhutan, Brunei), ngemba (Camerun), ngwo/banya (Camerun), noruec/bokmal (Noruega, Suècia), nyokon/tunen (Camerun), occità/aranès/gascó/provençal/llengua d'oc (sud de França, vall d'Aran, Piemont), oriya (Índia, Bangla Desh), oroko (Camerun), osset (República d'Ossètia, Geòrgia), pahari/potwari (Pakistan, Índia), paixtu (Pakistan, Afganistan, Índia, Iran, Tadjikistan), palawan/palaweño (Filipines), pampanga (nord de Filipines), pangasinam (nord de Filipines), panjabi (Índia, Pakistan, Afganistan, Bangla Desh), papiamentu (Antilles Holandeses, Puerto Rico, Illes Verges), persa/farsi (Afganistan, Iran, Iraq, Pakistan, Qatar), picinglis/crioll de Fernando Poo (Guinea Equatorial), pidgin anglès (sud de Nigèria, Camerun), polonès (Polònia, Alemanya, Àustria, Estònia, Hongria, Lituània, Romania, Rússia, etc.), pongo (Camerun), portuguès (Angola, Brasil, Guinea Bissau, Illes Cap Verd, Portugal, Moçambic, Timor), pothwari (Pakistan), quítxua (Perú, Argentina, Bolívia, Colòmbia, Equador, Xile), rapa nui (Illa de Pasqua, a Xile), rashti (Iran), retoromànic/romontsh (sud-est de Suïssa, Itàlia, Àustria), romanès/moldau/valac (Albània, Romania, Grècia, Hongria, Moldàvia, Ucraïna), romaní/romanó/caló (Albània, Àustria, Bòsnia-Herzegovina, Bulgària, Croàcia, Estònia, Kossovo, Moldàvia, Polònia, etc.), ruandès (Rwanda, Burundi, Tanzània, Uganda), rus (Rússia, Armènia, Bielorússia, Estònia, Kirguizistan, Letònia, Lituània, Moldàvia, etc.), sami (Finlàndia, Noruega, Suècia), sànscrit (Índia), saraiki (Paquistan, Índia, Oman), sard (Sardenya, a Itàlia), sasak (Indonèsia), sedang/tang (Vietnam, Laos), selknam/ona (Argentina), senufo (Burkina-Faso, Costa d'Ivori, Mali), serbi (Sèrbia, Macedònia, Romania), sere (República Democràtica del Congo), serer (Senegal, Gàmbia), setswana (Moçambic, Sud-Àfrica, Zimbabwe), shirazi (Iran), shuar (Equador), sicilià (Sicília, a Itàlia), sikkimès (Índia), sileti (Bangla Desh, Índia), sindi (Pakistan, Índia, Oman), siwu (Ghana), soninké/saranhule/sarahole/sarawule (Mali, Costa d'Ivori, Gàmbia, Guinea, Guinea Bissau, Mauritània, Senegal), sranan (Surinam, Antilles Holandeses), suec (Suècia, Noruega, Finlàndia), susu (Guinea, Guinea Bissau, Sierra Leone), swahili (Tanzània, Burundi, Kenya, Moçambic, Rwanda, Somàlia, Sud-Àfrica, Uganda, etc.), tagàlog/tagal (Filipines, Guam), tailandès/thai/siamès (Tailàndia, Singapur, Laos), tai korat (Tailàndia), taiwanès/mim (Taiwan), tamang (Nepal), tàmil (Índia, Malàisia, Maurici, Reunió, Singapur, Sri-Lanka), tarifit/rífia (Marroc, Algèria), tàtar/tàrtar (Rússia, Turquia), telugu (Índia, Fiji, Malàisia, Maurici, Singapur), temne (Sierra Leone), tibetà (Tibet, Bhutan, Índia, Nepal), tigrinya (Etiòpia, Eritrea), tlingit/tlingkit (Canadà), turc (Turquia, Azerbaidjan, Bòsnia-Herzegovina, Geòrgia, Iran, Iraq, Israel, Xipre, etc.), twi (Ghana), txec (Txèquia, Àustria, Bulgària, Polònia, Eslovàquia, Ucraïna), txetxè (Txetxènia, Geòrgia, Jordània, Kazakhstan, Kirguizistan, Síria, Turquia), txixona/xona (Zimbabue, Zàmbia, Botsuana), txol/ch'ol (Chiapas, a Mèxic), tzeltal (Chiapas, a Mèxic), ucraïnès (Ucraîna, Azerbaidjan, Eslovàquia, Estònia, Hongria, Lituània, Polònia, Romania, Rússia, etc.), umbundu (Angola), urdú (Pakistan, Afganistan, Bangla Desh, Índia, Maurici, Nepal, Oman, Qatar, etc.), urhobo (Nigèria), vietnamita (Vietnam, Cambodja, Filipines, Tailàndia, Xina), visaya (lles Visayas a les Filipines; Malàisia oriental), wali/wala (Ghana), warai (Filipines), we/gueré (Costa d'Ivori), wòlof (Senegal, Gàmbia, Guinea, Guinea Bissau, Mali, Mauritània), wu (Zhejian, a la Xina), xinès cantonès/yue (Xina, Indonèsia, Malàisia, Singapur, Tailàndia, Vietnam), xinès kunminès (Kunming, a la Xina), xinès mandarí/putonghua (nord de la Xina, Indonèsia, Malàisia, Mongòlia, Singapur, Tailàndia, Taiwan), xinès teochew (sud de Xina, Cambodja, Indonèsia, Malàisia, Singapur, Tailàndia, Taiwan, Vietnam), yambassa/nugunu (Camerun), zapoteca (Mèxic), zhuang (Xina)

font: GELA (Grup d'Estudi de Llengües Amenaçades)